Η νηστεία ως μέσο σωματικής και πνευματικής άσκησης γίνεται συνήθως πριν από μεγάλες θρησκευτικές εορτές και βοηθάει τον άνθρωπο να αναμετρηθεί με τα πάθη του και να ενδυναμώσει την σχέση του με τον θεό. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η νηστεία αναδεικνύεται ως μια δημοφιλής διατροφική τάση και όχι άδικα καθώς αποτελεί μια καλή ευκαιρία για αποτοξίνωση.
Σημαντικό κατά την διάρκεια τέτοιων περιόδων νηστείας είναι να μην στερήσουμε τον οργανισμό μας από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, ιδίως αν έχουμε ήδη κάποια έλλειψη ή βρισκόμαστε σε κάποια ιδιαίτερη περίοδο στην ζωή μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση οι οποίες έχουν ήδη αυξημένες ανάγκες για ασβέστιο οπότε η αποχή τους από τα γαλακτοκομικά για μεγάλο διάστημα θα πρέπει να αντικατασταθεί από μία άλλη πηγή.
Συνήθως υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές φυτικές πηγές από που μπορούμε να πάρουμε τις βιταμίνες και τα μέταλλα που λαμβάναμε από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας. Πολλές φορές όμως οι φυτικές επιλογές δεν μπορούν να αντικαταστήσουν εύκολα τις ζωικές στο πλαίσιο της θρεπτικής αξίας. Επιπλέον, η ενέργεια που χρειαζόμαστε για να ανταπεξέλθουμε στους έντονους ρυθμούς ζωής και η ανάγκη για ένα ισχυρό ανοσοποιητικό συνδέονται και με την ισορροπημένη διατροφή. Οι διατροφικοί περιορισμοί της νηστείας σε συνδυασμό με την έλλειψη χρόνου που μας κάνει συχνά να καταφεύγουμε σε πρόχειρα γεύματα τα οποία μας χορταίνουν αλλά δεν μας καλύπτουν με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά αποδυναμώνουν τον οργανισμό μας. Για τους λόγους αυτούς τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να αναδειχθούν σε σημαντικό σύμμαχο στην προσπάθειά μας.
- Πολυβιταμίνες
Οι πολυβιταμίνες περιλαμβάνουν όλο το απαραίτητο σύμπλεγμα βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Επομένως σε περιπτώσεις νηστείας αλλά και δίαιτας γενικότερα εφοδιάζουν τον οργανισμό με τα απαραίτητα για την ενέργεια και την τόνωσή του.
- Προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί οργανισμοί που βρίσκονται φυσικά σε ορισμένα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το γιαούρτι, το ξινολάχανο και το κεφίρ. Είναι γνωστά ως «καλά» βακτήρια καθώς βοηθούν την πέψη και μειώνουν τη φλεγμονή. Στην νηστεία αποκλείοντας τα γαλακτοκομικά και σε συνδυασμό με τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες που συνήθως βάζουμε πιο έντονα εκείνες τις μέρες στην διατροφή μας μπορεί να μας δημιουργηθούν πεπτικά προβλήματα όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια ή φούσκωμα.
- Σίδηρος
Ιδιαίτερη προσοχή κατά τη διάρκεια της νηστείας πρέπει να δοθεί και στον σίδηρο, καθώς ο αποκλεισμός του κρέατος και η αντικατάστασή του με φυτικές τροφές έχει ως αποτέλεσμα ο σίδηρος που λαμβάνουμε να μην είναι τόσο καλά απορροφήσιμος και να μην μπορεί να αξιοποιηθεί πλήρως από τον οργανισμό μας. Ιδιαίτερα γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία με μεγάλο και έντονο κύκλο ή άτομα με σιδηροπενική αναιμία, θα πρέπει να κάνουν τις ανάλογες διατροφικές επιλογές ή να λαμβάνουν τα απαραίτητα συμπληρώματα διατροφής σιδήρου και Β12.
- Βιταμίνη Β12
Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης (κρέας, ψάρι, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα) που αποκλείονται από το διατροφολόγιο της νηστείας. Επειδή όμως σημαντικές ποσότητες βιταμίνης B12 αποθηκεύονται στο σώμα μας και κυρίως στο ήπαρ, η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 εμφανίζεται σταδιακά. Επομένως, η έλλειψη της για μικρό χρονικό διάστημα δεν θα προκαλέσει προβλήματα στον οργανισμό. Ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν η έλλειψη είναι χρόνια (π.χ. χορτοφαγική δίαιτα), καθώς μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλοβλαστική αναιμία και σε προβλήματα στο νευρικό σύστημα.
- Ασβέστιο
Μελέτες δείχνουν ότι πρέπει να καταναλώνουμε 1000 με 1300 mg ασβεστίου καθημερινά. Υπάρχουν πολλές καλές πηγές ασβεστίου εκτός από τα γαλακτοκομικά που είναι το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό όταν αναφερόμαστε στο ασβέστιο. Παρ όλα αυτά, αφαιρώντας τα από την διατροφή μας είναι δύσκολο να μπορέσουμε να κάνουμε μέσα στην μέρα τους κατάλληλους συνδυασμούς τροφίμων ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Ιδιαίτερα οι πάσχοντες από οστεοπενία /οστεοπόρωση και άτομα τρίτης ηλικίας έχουν αυξημένες ανάγκες για ασβέστιο.
- Η βιταμίνη D
Η βιταμίνη αυτή είναι γνωστή κυρίως γιατί βοηθά τον οργανισμό να απορροφήσει το ασβέστιο και το φώσφορο και ενισχύει το ανοσοποιητικό μας. Επομένως τα άτομα που νηστεύουν και ειδικά οι ευαίσθητη ομάδα των ηλικιωμένων θα πρέπει να μην ξεχνούν την καθημερινή τους έκθεση στον ήλιο και να τρώνε τροφές ενισχυμένες με βιταμίνη D όπως τα δημητριακά.
Αντικαθιστώντας κάποιες τροφές με κάποιες άλλες θα μπορούσαμε να καλύψουμε τις ανάγκες του οργανισμού μας για τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και να μην αφήσουμε κενά στην διατροφή μας την περίοδο της νηστείας. Εκτός όμως από την σωστή διατροφή πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το διάστημα που κρατάει η νηστεία μας, το πόσο δυνατό είναι το ανοσοποιητικό μας, αν έχουμε ήδη κάποια διατροφική έλλειψη και αντίστοιχα να αποφασίσουμε με την βοήθεια του γιατρού ή και του φαρμακοποιού μας αν χρειάζεται η λήψη κάποιου συμπληρώματος.